Michał Tabaczyński, Święto nieważkości. Morawy. Projekt okładki: Agnieszka Pasierska. Projekt typograficzny: Robert Oleś. Fotografia na okładce: Almy / Indygo Images. Fotografie wewnątrz tomu: Michał Tabaczyński. Opieka redakcyjna: Jakub Bożek. Redakcja: Filip Pierek. Korekta: Krystyna Stobierska, Kinga Kosiba. Mapy: Michał Tobierski, Bogdan Prus. Wydawnictwo Czarne Sp. z o.o., Wołowiec 2023, s. 296.

Morawy – w cieniu Pragi, dumnie prowincjonalne. Nawet czechofile łatwo zapominają o ich istnieniu, lecz one wydają się obojętne na ten brak uwagi. Ojczyzna poetów – to tu tworzyli Jan Skacel, Otokar Brezina, Jakub Deml, lvan Blatny. Szkoła pisarzy – stąd do stolicy wyruszyli Bohumil Hrabal i Milan Kundera. Dom wizjonerów – to tu pracowała Helena Bochorakova–Dittrichova, pierwsza na świecie autorka powieści graficznej, a swoje utopijne miasto wznosił Tomas Bafa, prorok nowoczesności.

Michał Tabaczyński właśnie tę część Czech wybrał sobie, by upra­wiać flaneryzm – doskonałe hobby na czasy zarazy. Snuje się więc nieśpiesznie po ulicach morawskich miast i zagląda w zakamarki ich historii, podziwia gmachy i pomniki, wsłuchuje się w rytm kroków na chodnikach, dyskretnie zerka w morawskie dusze.

Święto nieważkości to nie tylko reportaż o Czechach, ale także li­teracki esej wędrowny, a może sebaldowska z ducha – więc apoka­liptyczna i melancholijna – medytacja.

Niby stąpasz po ziemi, a orientujesz się po chwili, że idziesz ścieżką wiersza. Niby dzień jest powszedni i ciężki, a wszystko układa się tak, jakby to było święto. Kto był na Morawach, wie, o czym mówię. Kto nie był, niech zacznie od Święta nieważkości.

Paweł Próchniak