Grażyna Potoczek, Wciąż jeszcze pytam. Redakcja, projekt typograficzny, projekt okładki, grafika: Danuta Sułkowska. Fotografie na 1 i 4 stronie: Andrzej M. Makuch. Korekta: Danuta Perier-Berska. Wydawca: Krakowski Związek Literatów Polskich, Kraków 2022, s. 74.

GRAŻYNA POTOCZEK

Od 1974 roku mieszka i pracuje w Krakowie. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kieruje Klubem Dziennikarzy „Pod Gruszką” w strukturach Biblioteki Kraków. Organizatorka wydarzeń kulturalnych, wieczorów literackich, koncertów, mi­niatur teatralnych.

Jej teksty, recenzje, krótkie reportaże podróżnicze ukazywały się w Informatorze Kulturalnym Lamelli wydawanym przez Śródmiejski Ośrodek Kultury, gdzie pracowała do 2016 roku.

Jest autorką książki o Klubie Kazimierz wydanej z okazji jubi­leuszu 30-lecia działalności klubu.

Na łamach prasy debiutowała w 2008 roku. Wiersze zebrane w to­mik „Wciąż jeszcze pytam” ukazywały się okazjonalnie w prasie krakowskiej i ogólnopolskiej.

Niebawem opublikowane zostaną, wyjęte z szuflady, bajki na­pisane ponad trzydzieści lat temu – rymowane wiersze dla dzie­ci ze współczesnymi ilustracjami autorstwa Anny Mrowieć.

W 2014 roku została uhonorowana przez Prezydenta Miasta Krakowa odznaką Honoris Gratia.

Irena Kaczmarczyk, Pro Memoria. Redakcja i korekta: Irena Kaczmarczyk. Opracowanie graficzne, obrazy i projekt okładki: Ewa Mitrus. Wydawca: Krakowski Związek Literatów Polskich, Kraków 2022, s. 86.

Liryki czyste Ireny Kaczmarczyk wzruszają, poruszają wyobraźnię i pamięć każdego, dotykają najczulszych strun i malują piękne obrazy ze snów Chagalla.

Działają na podświadomość i wynikają z podświadomości, ale świadczą również o wyrafinowaniu i opanowaniu warsz­tatu poetyckiego, słuchu na słowo i precyzji serdecznej metafory.

Przepiękne słowo i przepiękne reprodukcje obrazów Ewy Mitrus czynią z tej książki poetycko-wspomnieniowej, poświęconej rodzicom i dzieciństwu, prawdziwe cacko poetyckie.

Józef Baran

Te przejmująco smutne wiersze zachwycają! Tym, którzy twierdzą, że obecnie smutek jest passe, powiem: w tych lirykach PIERWSZA jest miłość (...)

Poetka-córka mówi cieniom Ukochanych: „płynę do Ciebie rowkiem łzy”. Mówi do Mamy troskliwej i mądrej, która „zszywa przepaść między światem kobiety i mężczyzny”. Do Ojca, któremu „salutowała wierna kolejarska czapka”, kiedy odszedł na zawsze. Do Pejzażu – uczestnika dzieciństwa – z „grobem jabłonki”, zapalającym wspomnienia i zawsze gotowym rozpocząć „taniec chlebobrania”.

To liryka, o której prozaik B. Hrabal, czując jej dziecięcą czystość, powiedziałby: „Taka piękna żałoba”. Arcydzieło!

Dorota Skoczylas

Ewa Walentyna Maciejewska, Archipelag morskich wierszy. Okładka, projekt, zdjęcia: Ewa Maciejewska. Wszystkie zdjęcia pochodzą z prywatnych zbiorów autorki. Nakład autorski, Kępno 2022, s. 60.

Marek Wawrzkiewicz, Pierwsze i ostatnie. Redaktor prowadzący: Szymon Gumienik. Projekt okładki: Krzysztof Galus. Korekta: Zespół. Wydawnictwo Marszałek Development & Press, Toruń 2022, s. 48.

Kilkanaście, kilkadziesiąt lat trwa nasza dorosłość. A potem starość – jeśli do niej dorośniemy. Ale przecież przestajemy naprawdę być dziećmi, kiedy umiera matka. Niezależnie od wieku stajemy się sierotami. Tak uważam.

Wisława Szymborska napisała:

Syn prawdziwej kobiety

Przybysz z głębi ciała

Wędrowiec do omegi

Wędrowiec już samotny. To o wszystkich osieroconych.

__________________

Marek Wawrzkiewicz (ur. w 1937 roku w Warszawie) – polski poeta, dziennikarz, tłumacz. Absolwent Wydziału Historii Uniwersytetu Łódzkiego, tłumacz władający kilkoma językami, wydał m.in. antologię poezji rosyjskiej Pamięć. Poeci St. Petersburga. Ponad trzydzieści lat pracował jako dziennikarz radiowy i prasowy. Był redaktorem naczelnym pism literackich „Nowy Wyraz”, „Poezja”, oraz tygodnika „Kobieta i Życie”. Redaktor audycji literackich Polskiego Radia Łódź.

Debiutował w 1960 roku zbiorem wierszy Malowanie na piasku. W swoim dorobku twórczym ma ponad 30 książek. Są wśród nich tomy wierszy, powieść, szkice teatralne, antologie i książki przekładowe. Do ważnych tomów wierszy należą m.in. Późne popołudnie, Każda rzeka nazywa się Styks, Eliada i inne wiersze, Smutna pogoda, Coraz cieńsza nić, oraz Dwanaście listów – tom apokryficznych tekstów o miłości, śmierci i przemijaniu.

Wiersze Marka Wawrzkiewicza przełożone zostały na kilka języków. Jego opowiadania, wiersze, reportaże i przekłady znaleźć można w kilkudziesięciu antologiach polskich i zagranicznych. Uhonorowany wieloma nagrodami literackimi, w tym m.in. nagrodą literacką im. Władysława Reymonta (2007).

Od 2000 roku prezes Oddziału Warszawskiego Związku Literatów Polskich, od 2003 roku prezes Zarządu Głównego ZLP.

Barbara Wrońska, Lekcje latania. Redakcja: Szczęsny Wroński. Posłowie: Marta Mazurkiewicz-Stefańska. Fotografia autorki na tylnej okładce: Aga Sabat. Projekt okładki: Grażyna Wasilewska, Dariusz Wasilewski. Wydawnictwo Pisarze.pl, Warszawa 2022, s. 86.

Wiersze Barbary Wrońskiej to nie jest „poezja kobieca”, ale to głos kobiety. Człowieka zaznajomionego ze sztuką latania, a jednocześnie wielokrotnie poobijanego przy okazji twardego lądowania. To podróż, której celem jest odnalezie­nie siebie. Zaczyna się od wędrówki pod prąd czasu. Poetka szuka sposobu na pogodzenie sprzeczności, które rozrywają jej życie. Dlatego musi iść samotnie i w skupieniu. Czasem gubi się na skrzyżowaniu pomiędzy narzuconymi i przyję­tymi dobrowolnie rolami, przekracza w obie strony nieja­sną granicę pomiędzy „chcę” a „muszę”. Zastanawia się jak zamienić wolność na miłość i nie żałować. Jak Żyć, a nie trwać. Jak nie zatracić duchowości i nie wpaść w pułapkę pustych rytuałów. I najważniejsze - jak zachować nadzieję. To lekcje uważności i pokory. Autorka jak dobry nauczyciel, nie daje prostych odpowiedzi, ale zadaje właściwe pytania. [...]

Fragment Posłowia Marty Mazurkiewicz-Stefańskiej

______________

Barbara Wrońska. Krakowianka, polonistka, poetka, recytatorka, redaktorka książek. Wiersze publikowała w ogólnopolskich pismach literackich, antologiach, na portalach literackich i na FB. Laureatka ogólnopolskich konkursów poetyckich. Dotychczas ukazały się tomiki wierszy: „Skalary” (DWN 2010), „Zwykły człowiek" (Pisarze.pl 2021). Członkini Stowarzyszenia Autorów Polskich.

Stefan Pastuszewski, Życzliwa Li-li. Ilustracje: Roman Nogalski. Projekt okładki: Roman Nogalski, Martyna Kurowska. Fotograficzne reprodukcje obrazów: Nocole Fifielska. Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, Bydgoszcz 2022, s. 120.

Nota o książce:

Zgromadzone w tym zbiorze wiersze nie są imita­cjami japońskiej poezji, lecz efektem inspiracji z jej strony. Poezja japońska buduje tu przede wszystkim frazę i obrazowanie, organizuje wiersz. Jedno zda­nie, a częściej równoważnik zdań mówi więcej niż cała strona tekstu. Istotą japońskiego wiersza jest niedopowiedzenie, paradoks, estetyczny minimalizm.

Japońskie i europejskie motywy oraz akcesoria mie­szają się poemacie ze sobą, bo jakże inaczej. Duch tej poezji jest jednak samoistny. Dodatkowy walor stanowi pełen szacunku dystans Europejczyka wo­bec nieznanej kultury japońskiej.

Ilustracje są zainspirowane japońskim malarstwem, kenpon chakuskolku, ale też towarzyszącymi im wierszami. Rysunki dążą do współpracy ze sło­wem, ale też mają swoistą autonomię.

Pięciowiersze i rysunki tworzą całość składającą się ze 108 elementów. Liczba 108 to liczba ważna w religii buddyjskiej i hinduistycznej. 108 to liczba ko­ralików w buddyjskiej i hinduistycznej mali (odpo­wiednik chrześcijańskiego różańca) zakończonych 109. większym koralikiem zwanym stupą. Na każ­dym z nich odmawia się mantrę (modlitwę). W Ja­ponii w Nowy Rok uderza się 108 razy w dzwony, aby zapewnić pomyślność na nadchodzący rok. 108 to także liczba–symbol emocji, które ograniczają człowieka.

Paginacja stron tej książki jest więc podwójna; w na­wiasie podano paginację bloku twórczego.

Twórcami tytułu książki, wydanej w nawiąza­niu do japońskiej sztuki edytorskiej i introligator­skiej (szycie koki taji, ścieg szlachecki) są obaj au­torzy. Stefan Pastuszewski napisał: Li-li, a Roman Nogalski dopisał: życzliwa.

50 egzemplarzy koki taji zostało ręcznie ponumero­wanych.

Noty o autorach:

Roman Nogalski urodził się w 1961 roku w Toru­niu. W latach 1985 – 1990 studiował na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Koperni­ka w Toruniu. Dyplom z malarstwa obronił w pra­cowni prof. Wojciecha Sadleja. Dyplom „Misterium Mortis” zaprezentował w 1990 roku w Biurze Wy­staw Artystycznych w Toruniu, a następnie w war­szawskiej Zachęcie i w „Spodkach” w Białymstoku. W latach 1990 – 1991 był stypendystą Minister­stwa Kultury i Sztuki. Należy do Związku Pol­skich Artystów Plastyków. Obecnie pisze wiersze dla dzieci i wraz z siostrą Katarzyną Nogalską ilu­struje swoje książki. Dotychczas w Instytucie Wy­dawniczym „Świadectwo” w Bydgoszczy wydał

dwie autorskie książki dla dzieci Biały baranek i Ru­binowy żuczek. Na Targach Książki w Warszawie za książkę Biały baranek wraz z siostrą Katarzyną Nogalską otrzymał wyróżnienie za okładkę i za ilu­stracje w ramach konkursu Najpiękniejsze Polskie Książki 2021, organizowanego przez Polskie Towa­rzystwo Wydawców Książek.

„Seria rysunków, która powstała do książki Życzli­wa Li-li jest inspirowana moim wczesnym dzieciń­stwem, kiedy bardzo się fascynowałem, tak wtedy dla mnie daleką Japonią. Ilustracje te to w zasadzie »rysunek rozmalowany«. Ponieważ jestem z wy­kształcenia artystą malarzem, to w czasie rysowa­nia – samoistnie – rysunek przechodzi w obraz. Który mieni się różnymi kolorami... Bardzo mnie fascy­nuje, kiedy zwyczajnym pisakiem można stworzyć obraz, który wyróżnia się wysokimi walorami arty­stycznymi. Uważam, że w pierwszej kolejności li­czy się pomysł i pozytywne nastawienie do świa­ta. Wtedy to, czym się zajmujemy, sprawia nam wiele radości. I dla nas, i dla osób, które interesu­ją się sztuką; sztuką przed duże »S«. Zycie i pięk­no tego świata nabierają o wiele większego znacze­nia. Co tu dużo mówić, po prostu piękne obrazy, piękne otoczenie, nas wzbogacają. Tak jak japoń­ski ogród, w którym znajdujemy ciszę i ukojenie, ucieczkę od tego... – ciągłego! rozbiegania w dzisiej­szym świecie”.

Stefan Pastuszewski urodził się w 1949 roku w Byd­goszczy. Poeta, prozaik, wydawca. Członek Stowa­rzyszenia Pisarzy Polskich.

Chętnie tłumaczony na języki azjatyckie, z racji – jak twierdzą translatorzy – pewnego pokrewień­stwa jego poezji z poezją narodów Azji. Wiersze poety są między innymi obecne w czasopismach i antologiach w języku telugu. Zafascynowany po­etyką haiku uważa, że nikt z kręgu europejskiej kultury nie jest w stanie napisać dobrego haiku, a imitacje są swego rodzaju bluźnierstwem, więc korzysta jedynie wybiórczo z wybranych form tego typu wiersza, które otwierają przed nim nowe możliwości wyrazu. Cechą jego twórczości poetyc­kiej zawsze było bowiem niedopowiedzenie, zachę­cenie czytelnika do domyślności, a raczej własnej kreacji. Jego poezja niczego nie narzuca, tylko pod­prowadza.

Poemat Życzliwa Li-li ma swoją wewnętrzną dy­namikę, swoich lirycznych bohaterów z boginią Li-li na czele. Każda strofa jest więc fragmentem odwołania się do bogini Li-li. Obowiązuje chrono­logia pór roku.