Nowości książkowe

Karol Samsel, Inwalida intencji. Studia o Norwidzie. Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2017.

 

 

Metafora inwalidztwa intencji została skonstruowana przez Cypriana Norwida, gdy ten miał 29 lat. W rozprawce Jasność i ciemność adresowanej do Augusta Cieszkowskiego i Zygmunta Krasińskiego, która to określenie zawiera, znalazło się niemało innych od‐Norwidowskich, autocenzurujących bądź nawet poniżających siebie peryfraz. Autor dopiero co ukończonego Promethidiona miał choćby i takie oto życzenie, ażeby nazywać siebie „kuglarzem, nieukiem, wariatem Słowa, które opiewał pieśniami”.

W wizerunku inwalidy intencji zgromadzone zostało wiele ważnych mitów osobowych związanych z Norwidem: figur ostentacyjnego zrzeczenia się swojego miejsca, ostatecznej kapitulacji, rezygnacji, odmowy, odstąpienia, które modelowały jego odbiór i określały charakter jego twórczości. Ostatecznie, to inwalidztwo intencji skutkuje tym, że Norwid trwale przekształca instytucję literackiego świadka historycznego pochodu ku nowoczesności w Europie. Jest bowiem świadkiem wyjątkowym, antyświadkiem, na tyle subtelnym, że nie tyle neguje to, co widział, lecz – wikła swoje świadectwo w sprzeczności, czyni z nich na pół werbalną, na pół metafizyczną zagadkę. Jak gdyby swoje świadectwo usiłował zarówno legitymizować, jak i zakwestionować, a przynajmniej poddać pod wątpliwość. Wypowiedzieć, lecz uniemożliwić zarazem jego rozpowszechnienie. Uczynić to świadectwo idiomatycznym, niepowtarzalnym, nieraportowalnym.

Karol Samsel (ur. 1986) – doktor, historyk literatury, poeta. Adiunkt w Instytucie Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Autor monografii Norwid – Conrad. Epika w perspektywie modernizmu (2015). Współredagował tomy prac poświęconych Norwidowi, Fredrze i poetom-studentom podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego: Hieroglifem zapisane. Cyprian Norwid (2012), Uniwersalność komizmu. Aleksander Fredro w dwieście dwudziestą rocznicę urodzin (2015) i Poeci-studenci podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego wobec romantyzmu (w przygotowaniu). Publikował swoje teksty w „Pracach Filologicznych”, „Studiach Norwidianach” oraz w „Yearbook of Conrad Studies (Poland)”. Członek Polskiego Towarzystwa Conradowskiego, badacz życia i twórczości Wandy Karczewskiej. Ukończył też (2012) studia magisterskie w Instytucie Filozofii UW, złożywszy egzamin dyplomowy na podstawie pracy Semantyka znaków przestankowych wobec analizy semantyczno-kategorialnej Kazimierza Ajdukiewicza. Redaktor działu esejów i szkiców kwartalnika literacko-kulturalnego „eleWator”. Autor tryptyku poetyckiego Trzy pogrzeby (2014-2016).