Świat kultury czasów Polski Ludowej. Redakcja naukowa: prof. Maria Szyszkowska. Wydawnictwo „Kto jest kim”, Warszawa 2020, s. 314.

W ubiegłym roku zorganizowałam w Nałęczowie, w pensjonacie „Ewelina”, ko­lejną konferencję, tym razem na temat kultury w Polsce po drugiej wojnie świato­wej. Impulsem przyspieszającym przygotowanie tej książki do druku było pytanie mojej studentki. Po wykładzie na Uniwersytecie Warszawskim (ostatnim przed wybuchem epidemii), poprosiła mnie o wyjaśnienie sprzeczności między obra­zem Polski Ludowej w mediach jako „czarnej dziury”, czasów głodu, kolejek oraz octu na pustych pólkach a oglądanymi przez nią arcydziełami filmowymi, które powstały w tamtych czasach oraz wydanymi wówczas znakomitymi dziełami lite­rackimi.

Przemiany w Polsce Ludowej były w dużej mierze realizacją Radomskiego Pro­gramu Polskiej Partii Socjalistycznej, a więc współzałożonej przez Józefa Piłsudskiego. Program ten został uchwalony na XXIV Kongresie w Radomiu, 2 lutego 1937 roku. Jako cel fundamentalny przyjął wyzwolenie Polski z „jarzma gospo­darki kapitalistycznej”, a zatem powszechny dobrobyt społeczeństwa – a nie zysk osiągany przez jakąś grupę osób.

Książka niniejsza przybliża wybrane obszary kultury czasów PRL. Na całość niniejszej książki zbiorowej składa się wprowadzenie złożone z dwóch rozdziałów oraz pięć tematycznie wyodrębnionych części i aneks, który może przyczynić się do głębszego zrozumienia, że komunizm – podobnie jak socjalizm – jest ideą zróżnicowaną, że funkcjonują rozmaite teorie, a zrealizowana była jak dotąd tyl­ko jedna z teorii socjalizmu.

Moje spojrzenie na osiągnięcia kulturowe czasów Polski Ludowej odbiega od ocen obecnie funkcjonujących w Polsce. Jest obiektywne, bowiem stanowi rezul­tat przezwyciężenia w sobie urazów wywołanych doznanymi w tamtych czasach restrykcjami, dla opisu których nie ma tu miejsca.

prof. Maria Szyszkowska