Janusz Degler, Obecność Witkacego. Szkice i materiały do dziejów recepcji. Redaktor prowadzący: Kamil Piwowarski. Opracowanie redakcyjne: Krystyna Kurmanowa, Tomasz Pawlak. Korekta: Dobrosława Pańkowska, Maciej Korbasiński. Indeks osób: Hanna Wachnowska. Projekt okładki i stron tytułowych: Kamil Rekosz. Na okładce wykorzystano fragment autoportretu Witkacego (ok. 1912) z kolekcji Stefana Okołowicza. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2023, s. 800.

Stanisław Ignacy Witkiewicz, jak chyba żaden inny polski pisarz, ma liczny zastęp oddanych mu badaczy, którzy wnikliwie i niestru­dzenie przybliżają nam jego biografię, twórczość, dokumentują recepcję. Witkacologia jest dziedziną żywą i ciągle aktualizowaną.

W połowie grudnia 2020 roku PIW wydał ostatni tom Dzieł zebra­nych Stanisława Ignacego Witkiewicza, opracowanych pod prze­wodnictwem Janusza Deglera, który od lat bada jego biografię oraz dzieje twórczości w kraju i na świecie. W tekstach zgroma­dzonych w niniejszym tomie autor stawia trudne pytania: „Kto zacz i skąd przychodzi Puczymorda?” czy „Kogo pochowano na Pęksowym Brzyzku w kwietniu 1988 roku?”, i nie unika odpowiedzi, wprowadza nas w kręgi piekła edytora, jakim była monumentalna edycja korespondencji, kreśli portret Witkacego jako malarza i dramaturga, omawia jego przyjaźnie.

„Witkacy należy do tych twórców, którzy mimo znacznej nawet popularności za życia, muszą być zapomniani i odnalezieni ponow­nie po wielu latach, bo popularność Witkacego związana była raczej z jego dziwactwami życiowymi i z tym, co w jego twórczości było najmniej wartościowe – a nie z trwałymi osiągnięciami w zakresie pojęć i twórczości artystycznej. [...] Jego skłonność do «epatowania» zrażała ludzi poważnych i życzliwych, wzbudza­jąc płaskie zainteresowanie ciekawskich półinteligentów. Trzeba będzie długich lat, aby wygasła żyjąca dziś jeszcze legenda, zwią­zana z jego postacią i wtedy dopiero będzie można odnaleźć praw­dziwą wartość jego dzieła”.

Bolesław Miciński

Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy). Plan odczytu