Grzegorz Łukomski, W przestrzeni tajemnic polskiego wywiadu wojskowego 1918-1945. Recenzenci: Tadeusz Dubicki, Andrzej Suchcitz. Wydawnictwo LTW, Łomianki 2024, s. 330.

Grzegorz Łukomski, profesor – nauki historyczne (Uniwersytet im. A. Mickiewi­cza), autor kilkudziesięciu książek, artykułów naukowych, recenzji, biogramów, a także promotor i recenzent m.in. prac doktorskich, przewodów habilitacyjnych, opinii profesorskich i eksperckich. Upowszechnia wiedzę historyczną w pro­gramach radiowych i telewizyjnych, w TYP Historia, a także na łamach prasy krajowej i zagranicznej. Zainteresowania badawcze koncentruje wokół problema­tyki historii politycznej (dyplomacja) i wojskowej (wywiad i kontrwywiad) oraz antropologii kultury kresów wschodnich i zachodnich Rzeczypospolitej (XIX i XX w.); tożsamości i kultury politycznej polskiej diaspory cywilnej i wojskowej po II wojnie światowej, zwłaszcza na terenie Wielkiej Brytanii; niemcoznawstwa, sowietologii i biografistyki oraz dziejów ziem Rzeczypospolitej (XIX i XX w.).

Oficerowie wywiadu należeli do pokolenia Polaków, którym przypadła w udziale wielka misja związana z restytucją państwa, a następnie obrony jego suweren­ności. Młodsi spośród nich to pokolenie wychowane i ukształtowane w Rzeczy­pospolitej Niepodległej, to pokolenie któremu także przypadła w udziale walka w obronie ojczyzny. Prócz domu rodzinnego, na ich wychowanie w niemałym stopniu wpływ miały warunki polityczne panujące w kraju budującym swoją niepodległość po okresie zaborczej niewoli. Drogę życiową wytyczały im osobiste przekonania i cechy charakteru – przede wszystkim wierność zasadom, niezłomność, bohaterstwo. Bez wątpienia sprostali wszystkim życiowym wyzwaniom, przekraczającym wielokrotnie miarę i siły jednego człowieka.

Warto zatem pamiętać o ludziach wywiadu, o wielkich, niekiedy także wręcz sensacyjnych dokonaniach polskich kryptologów, Mariana Rejewskiego, Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego oraz pracy szeregu innych wybitnych ofice­rów polskiego wywiadu wojskowego, którzy swym oddaniem oraz intelektem służyli Polsce. Warto zapoznać się z dokonaniami Antoniego Szymańskiego, Ignacego Matuszewskiego, Mieczysława Słowikowskiego, Stefana Mayera czy Kazimierza Glabisza, pozostających w cieniu wielkich zmagań geopolitycznych II wojny światowej. Z całą pewnością na tę pamięć zasługują, należą bowiem do Panteonu stanowiącego liczne grono Polaków walczących o odzyskanie Polski i utrwalenie polskości, w każdym jej wymiarze.