Peter Heather, Chrześcijaństwo. Triumf religii. Przełożyli: Norbert Radomski, Adam Bukowski, Jacek Środa. Redaktor: Grzegorz Dziamski. Redaktor merytoryczny: prof. Krzysztof Królczyk. Projekt okładki: Zbigniew Mielnik. Opracowanie graficzne okładki: Ewa Skrzypiec. Fotografia na okładce: ©Birdgeman Images / PhotoPower. Dom Wydawniczy Rebis Sp. z o.o., Poznań 2024, s. 816.

CHRZEŚCIJAŃSTWO

Przez pierwsze trzy stulecia istnienia chrześcijaństwo syste­matycznie zdobywało wyznawców, lecz wciąż było tylko jed­nym z wielu wyznań świata rzymskiego. Dopiero pozyskanie cesarza Konstantyna i status religii państwowej sprawiły, że odniosło spektakularny triumf. Tysiąc lat później chrześcijań­scy władcy panowali już w całej Europie, a religia ta była mocno zakorzeniona w świadomości społecznej. Jak jednak dowodzi Peter Heather, wcale nie było to przesądzone.

Chrześcijaństwo musiało toczyć nieustającą walkę zarówno z odstępstwami we własnych szeregach, jak i z innymi wyzna­niami. Od kryzysu, który nastąpił po upadku cesarstwa rzym­skiego, wskutek czego samo przetrwanie tej religii wisiało na włosku, po zdumiewającą rewolucję z XI wieku, która uczy­niła papieża głową olbrzymiej międzynarodowej organizacji, autor śledzi kameleonową zdolność chrześcijaństwa do samookreślania się na nowo oraz jego niezwykłą umiejętność mobi­lizowania i wykorzystywania swych sił.

Sukces chrześcijaństwa polegał nie tyle na zdefiniowaniu za­sad wiary, ile na przeistoczeniu jej – za sprawą uczonych i praw­ników, prowincjonalnych funkcjonariuszy, misjonarzy na odle­głych rubieżach kontynentu – w instytucję sprawującą religijną władzę niemal nad wszystkimi narodami średniowiecznej Eu­ropy. Oto tajemnica jego niezwykłego powodzenia.