Dan Raviv & Yossi Melman, Szpiedzy Mossadu i tajne wojny Izraela. Przełożył: Janusz Ochab. Projekt okładki: Piotr Bukowski. Projekt typograficzny: Robert Oleś. Fotografia na okładce: ipo3/Shutterstock. Redakcja: Małgorzata Poździk. Korekta: Agata Czerwiska, Anna Woś. Wydawnictwo Czarne, Wołwiec 2023, s. 512.

Pasjonująco napisana i znakomicie udokumentowana historia naj­słynniejszej agencji wywiadowczej świata. Są tu opisy najbardziej spektakularnych akcji inspirowanych przez izraelski wywiad, m.in. operacji Piorun – odbicia pasażerów porwanego samolotu Air France z Izraelczykami na pokładzie, czy operacji Opera – zbombardowa­nia irackiego reaktora atomowego Osirak w 1981 roku. Autorzy nie stronią od spraw kontrowersyjnych i wyciągają na światło dzienne dyskusyjne działania Mossadu, takie jak funkcjonowanie Kidonu, „Mossadu w Mossadzie”, elitarnego oddziału wyspecjalizowanego w zabójstwach politycznych, który jest oskarżany o zamordowanie czterech irańskich fizyków pracujących nad programem nuklear­nym Teheranu.

W książce pojawia się też wątek polski: to historia przekazania ambasadzie Izraela sławnego referatu Chruszczowa na XX zjeździe WKP(b), wówczas jeszcze tajnego, przez polskiego dziennikarza ży­dowskiego pochodzenia Wiktora Szpilmana-Grajewskiego, który ro­mansował z sekretarką Edwarda Ochaba Łucją Baranowską.

Książka Melmana i Raviva to kawał sensacyjnej lektury, lepszej niż niejeden film akcji. Nie pretendują do tego, by odkryć to, czego odkryć się na razie nie da, lecz zbierają w całość wiedzę o świecie tajnych służb wystarczająco niepokojącą ze względu na to, jakie rządzą nim reguły. Albo kompletny brak reguł, jeśli ktoś woli.

Paweł Smoleński, „Gazeta Wyborcza”

To opowieść o wielkim teatrze, w którym aktorzy nie do końca mają świadomość, kto jest reżyserem i w jakiej grają sztuce. Widzowie nie zrozumieją tego tym bardziej, chyba że sięgną po przewodnik taki jak Szpiedzy Mossadu i tajne wojny Izraela.

Szymon Koziatek, histmag.org

Izrael od swego powstania w 1948 roku nieustannie przyciąga uwagą świata.

Ciągłe napięcia z sąsiadami, dwie wojny [1967,1973) oraz nieustanne konflikty z rozmaitymi organizacjami arabskimi, kwestionującymi istnienie państwa Izrael (OWP, Hezbollah, Hamas, Al Kaida), powodowały i powo­dują, że tajne służby tego państwa odgrywają istotną rolę w zapewnieniu jego bezpieczeństwa.

Wiele się ostatnio mówi o tajnych służbach Izraela, ich możliwościach, przeprowadzonych akcjach, determina­cji i wyszkoleniu. Tajne służby Izraela uchodzą bowiem za jedne z najlepszych.

Szpiedzy Mossadu to pasjonująca lektura. Scharak­teryzowano tu wszystkie istniejące służby państwa Iz­rael [nie tylko Mossad), działające od lat czterdziestych ubiegłego wieku niemal po dzień dzisiejszy. Opisane są kulisy brawurowych akcji – likwidowania liderów orga­nizacji terrorystycznych, odbijania zakładników, tajniki pozyskiwania broni atomowej, dezinformacji i werbowa­nia agentów. Po raz pierwszy poznajemy też ludzi, któ­rzy owe służby tworzyli, stali na ich czele lub stanowili ich elitę.

To swoista kronika izraelskich działań wywiadow­czych, którym zdaje się przyświecać motto: „Za nic nie przepraszaj, niczego nie żałuj, nigdy nie mów »nigdy« i »to niemożliwe«”.

generał Gromosław Czempiński

Dan Raviv (ur. 1954) – amerykański dziennikarz, absol­went Uniwersytetu Harvarda, korespondent stacji i24 News. Współpracował z cbs News oraz cbs Radio Net­Work. Autor i współautor kilku książek, m.in. wydanej w Polsce ...A każdy szpieg to książę. Pełna historia wy­wiadu izraelskiego.

Yosef „Yossi” Melman (ur. 1950) – izraelski pisarz i dzien­nikarz. Urodził się w Polsce, w 1957 roku wyemigrował z rodziną do Izraela. Absolwent Uniwersytetu Hebraj­skiego w Jerozolimie oraz stypendysta na Harwardzie. W latach 1969-1972 służył w Siłach Obronnych Izrae­la. Przez dwadzieścia siedem lat pracował w dzienniku „Haaretz”. W 2013 roku dołączył do zespołu „The Jerusalem Post” oraz „Maariv”. Autor i współautor dziesięciu książek non-fiction, m.in. wydanych w Polsce ...A każ­dy szpieg to książę. Pełna historia wywiadu izraelskie­go i Nuklearny sfinks. Iran Mahmuda Ahmadinedżada. Współtwórca serialu dokumentalnego o Mossadzie oraz konsultant i jeden z bohaterów dokumentu Zero Days. Laureat wielu nagród, m.in. Nagrody im. Nahuma Soko­łowa, najważniejszej dziennikarskiej nagrody w Izraelu.