Eugeniusz Kurzawa, Spis treści. 66 postaci, które... Projekt okładki oraz ilustracje: Aleksandra Kurzawa. Opracowanie graficzne i typografia: Kazimierz Sobecki. Korekta: Hanna Bilińska-Srecyszyn. Nakład własny autora, Wilkanowo-Zielona Góra 2020, s. 368.

Eugeniusz Kurzawa, poeta, redaktor książek i opracowań, dziennikarz, regionalista, inspirator projektów kulturalnych i społecznych.

Pseudonimy prasowe: (kurz), (q), Franciszek Stroiński, Henryk Gierałtowski, Karol i inne.

Urodził się 3 stycznia 1954 roku. Od dzieciństwa zawiązany ze Zbąszyniem, gdzie chodził do podstawów­ki (1961-69) i skąd potem przez pięć lat dojeżdżał do Technikum Mecha­nicznego w Świebodzinie (1969-1974). Ukończył pedagogikę kulturalno-oświatową w Wyższej Szkole Peda­gogicznej w Zielonej Górze (1980).

Pierwszą pracę podjął w tygodni­ku suwalsko-mazurskim „Krajobrazy” (w 1980, z piętnastomiesięczną przerwą na wojsko w latach 1981/82). Następ­nie przeniósł się do Białegostoku, gdzie kontynuował dziennikarską robotę w popołudniówce „Kurier Podlaski” (1986-1989). Jednocześnie przez dwa lata (od 1988) dojeżdżał z Białegostoku do pracy w „Gazecie Młodych” w Warszawie. Był współzałożycielem (w 1989) niezależnego białostockiego dziennika „Kurier Poranny”. Jesienią 1990 roku formalnie, a faktycznie na początku 1991 roku przeniósł się do Zielonej Góry i rozpoczął pracę w „Gazecie Nowej”, skąd po półtora roku przeszedł do „Gazety Lubuskiej”. W lutym 2014 roku zrezygnował z „Gazety Lubuskiej” i zatrudnił się (do lutego 2015) w tygodniku „Na Temat” wydawanym w Wolsztynie. Ostatecznie, po wielu latach pracy dziennikarskiej, zdecydował się przejść na bezrobocie. Na krótko jeszcze przyjął obowiązki redaktora w piśmie Regionu Kozła „Podkoziołek” (2016-2018).

Mieszka pod Zieloną Górą. Od 1986 roku jest członkiem Związku Literatów Polskich.

Nagrodzony Nagrodą Artystyczną Młodych im. Stanisława Wyspiańskie­go (1987, Warszawa), Nagrodą Kulturalną Prezydenta Zielonej Góry (1995 – wraz z żoną, powtórnie w 2019), brązowym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2011). Na niwie literackiej uhonorowany Lubuskim Wawrzynem Literackim (2003) oraz Nagrodą im. Jarosława Iwaszkiewicza (2016, Warszawa), a także Nagrodą Winiarki (2019, Zielona Góra). 

Jerzy Utkin, Proch i pył. Redakcja: Stefan Pastuszewski. Korekta: Romuald Mikołajczak. Wydawca: Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, Bydgoszcz 2021, s. 32.

Jerzy Utkin – przede wszystkim poeta nurtu liryki obywatelskiej, posługujący się najczęściej mową wiązaną. Autor ponad trzydziestu publikacji książkowych, nie tylko z zakresu literatury pięknej, czego najlepszym przykładem jest album fotograficzny „Noże myśliwskie Polski i Europy” (Bellona, 2016).

Jego ostatnie książki poetyckie, które ukazały się nakładem Instytutu Wydawniczego „Świadectwo” to: „Nikt nie woła” (2014), „Samotność liścia” (2015), „Chleb i kamienie” (2015), „Psalm skopanego psa” (2016), „Krótka pamięć Europy” (2018), „Gdy zaśnie sumienie” (2019) oraz „Po drugiej stronie ciszy” (2020).

Debiutował w pierwszej połowie lat 80. XX w w prasie regionalnej Wielkopolski. Na przestrzeni ostatnich 35 lat jego utwory prezentowane były m. in. na łamach takich ogólnopolskich periodyków literackich jak: „Twórczość”, „Akant”, „Gazeta Kulturalna”, „Temat”, „Autograf”, „Nihil Novi”, „Okolica Poetów” i wielu innych. Jego wiersze tłumaczone były m. in. na język rosyjski, ukraiński, białoruski, grecki, szwedzki, niemiecki i francuski.

Dziennikarz oraz prozaik (powieści: „Czarny Albatros” – 2003, 2014 i „Chwiejnym krokiem przez bagno”– 2011 oraz zbiór opowiadań „Listy z kraju obłąkanych” – 2013), a także autor tekstów piosenek i wierszy dla dzieci, które znalazły się w książkach: „Niewidzialny łyżwiarz” – 2006, „Zaproszenie do ciszy” – 2007 oraz „Za firanką pajęczyn” – 2008. Jedna z jego piosenek pt. „Pierwszy śnieg” znajduje się w programie wychowania muzycznego klas IV-VI szkoły podstawowej.

Należy do Związku Literatów Polskich, Stowarzyszenia Autorów ZAiKS (Sekcja Literacka) oraz Stowarzyszenia Dziennikarzy R P.

Ludzie, których podziwiam. Antologia Poetariatu. Redakcja i projekt okładki: Magdalena Kapuścińska. Korekta: Wojciech Janisio. Obraz na okładce: Andrzej Sobczyk. Oprawa graficzna okładki: Paweł Olejnik. Wydawnictwo Autorskie Magdalena Kapuścińska, Wieluń 2021, s. 120.

„Ludzie, których podziwiam” to wyjątkowo urzekający zbiór peanów, napisanych przez wybrane gremium najlepszych poetów polskich, współpracujących z wieluńskim Poetariatem. Tym razem poeci poświęcili swe pióro, by oddać hołd i pokłon różnorodnym adresatom.

Wśród ludzi, których podziwiają znalazły się takie postacie jak: ich dzieci, małżonkowie, wnuki, rodzice, dziadkowie, przyjaciele, nauczyciele, święci, Matka Boska, poeci, pisarze, satyrycy, kompozytorzy, malarze, aktorka, córka George'a Gordona Byrona, pani sklepowa, łyżwiarki figurowe, filozofowie, królowa Egiptu, a nawet imienne i bezimienne bohaterki i bohaterzy.

A Ty, komu byś poświęcił swój wiersz?

Jolanta Nowak-Węklarowa, Mówię o sobie ciszą. Wiersze niepublikowane. Wybór wierszy i opracowanie redakcyjne: Małgorzata Osuch, Sebastian Chosiński, Hanna Matczyńska, Elżbieta Rożnowska. Wstęp: Zbigniew Gordziej. Konsultacja: Anna Andrych. Wspópraca: Powiatowa Biblioteka Publiczna w Wągrowcu, Wągrowieckie Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne im. Stanisława Przybyszewskiego. Na okładce fotokopie ze zbiorów wierszy Jolanty Nowak-Węklarowej – przód: Moje ręce (1970), tył: Sezon na szarość (2021). Wydawca: ZPW M-DRUK Janusz Muszyński, Wągrowiec 2020, s. 82.

ADORACJA ŻYCIA

Napisanie słowa wstępnego do pośmiertnie wydanego tomu poezji Jolanty Nowak-Węklarowej nie jest zadaniem łatwym. Kreślenie słów o zmarłej Ko­leżance, z którą dane mi było znać się przez kilkadziesiąt lat, z oczywistych względów ma wymiar emocjonalny. W głowie jawią się obrazy z różnych zda­rzeń, ze spotkań z Jolą, słuchania wierszy przez Nią czytanych, rozmów, chwil wzajemnego milczenia, bo wpierw trzeba było dobrze przemyśleć sprawy li­terackie oraz inne dotyczące różnych sfer życia społecznego, gospodarczego i politycznego Polski, Oboje uważaliśmy, że warto zabierać głos w ważnych sprawach, po choćby krótkiej analizie ich stanu, a temu sprzyjał chwilowy bez­głos pomiędzy nami.

Teraz, kiedy nie mogę toczyć kolejnych rozmów z Jolą, pełniej rozumiem strofy stworzone przez poetkę z Wągrowca. Ot, choćby te: (...) bywają chwile / gdy słowa milkną / jak chore jaskółki (...). Niby to oczywiste, ale świadomość tego jest jednak ulotna.

Aby poznawać, trzeba wyruszyć w drogę. Aby pisać wiersze, powinno się czuć, że musisz pisać, nie tylko, że chcesz. Jolanta Nowak-Węklarowa wiersze pisać musiała. Stała się wysłannikiem Erato. Muzie była wierna do ostatnich miesięcy swojego życia. Tworzyła strofy obrazujące widzenie różnych aspek­tów Wszechświata. Nie inaczej jest w tomie poetyckim, do którego piszę słowo wstępne. Nie próbuję recenzować poetyckich zapisów autorki. Z pewnością zrobią to inni krytycy literaccy. Zwracam tylko uwagę, że interpretacja wier­szy jest sprawą indywidualną, nie zawsze po myśli twórcy. To można uznać za wartość, bowiem za sprawą takiego podejścia do twórczości, wyobraźnia odbiorcy prowadzi nie tylko drogami oczywistymi, ale pozwala zajrzeć w krę­te meandry literackich zapisów. (...) mozolę się / trudzę / nad rekonstrukcją szkiełek / w mozaikę (...), czytamy w wierszu poetki, która dała nam 21 tomów wartościowej poezji. Kolorowa mozaika stworzona przez Jolę, jest w zasięgu wszystkich, którzy wezmą do rąk książkę Mówię o sobie ciszą. Dla uważnych czytelników owo mówienie może być krzykiem, skuteczną terapią, metodą na samooczyszczenie z tego, co złe w Ja.

Jolanty Nowak-Węklarowej, Joli, nie spotkam już na trzeciej planecie układu słonecznego, na naszej Ziemi, która dźwiga na sobie skomplikowaną materię przyrody i jest różnorako wykorzystywana, szczególnie przez homo sapiens. Można nam wiele zabrać, ale zawsze do dyspozycji mamy wspomnienia, a one, jak pisał noblista Khalil Gibran są formą spotkania. Dobre i to. Chociaż lepiej by było – na wyciągnięcie ręki. To miało miejsce w moich kontaktach z Jolą. Zawsze lubiłem patrzeć na Jej oczy, radosne, pełne energii. Były dopo­wiedzeniem do każdego zdania, które wypowiadała. Z nich mogłem odczytać, jak odbiera moje słowa. Teraz przychodzi mi tylko czytanie wierszy, które na­pisała, czytanie z łezką w oku: (...) pewnego dnia / moim złamanym dłoniom / błogosławione zostanie powietrze (...). Jola pobłogosławiła je dla nas, którzy żyjemy.

„Choroba jest klasztorem: z własną regułą zakonną, z własną ascezą, z wła­snym milczeniem i własnymi oświeceniami”, twierdził Albert Camus. Jolan­ta Nowak-Węklarowa doświadczyła owej prawdy. Śmierć była wyzwoleniem, chociaż, jak zazwyczaj, przyszła za wcześnie. Autorka niniejszego tomu poezji wypełniła swoje życie pracą nauczycielską, społeczną i literacką. W każdym z tych obszarów aktywności była rzetelna i ceniona. Sporo ma uczniów. Podążają drogą, którą pokazała, podświetlając ją, by skuteczniej osiągać cele. Wielu rozpłomieniła do działania i adoracji życia.

Do rąk czytelników trafia książka o dużej wartości literackiej i sentymen­talnej. Warto czytać wiersze Jolanty Nowak-Węklarowej. Są swoistym frag­mentem testamentu człowieka dobrego, pracowitego i literacko uzdolnionego. Bierzmy w ręce ten tom, nie tylko jeden raz, i miejmy go blisko siebie, na półce z ulubionymi publikacjami.

„Mortui vivos docent – umarli uczą żywych”, czyż tak nie jest?

Zbigniew Gordziej

Barbara Gajewska, Listy do Małego Księcia. Ilustracje, okładka, redakcja graficzna: Agnieszka Illinicz-Kiełkiewicz. Wydawca: Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Próchnika, Mediateka 800-lecia, Piotrków Trybunalski 2019, strony nienumerowane.

Tomasz Kędziak, O dwóch takich. Redakcja i fotografia na okładce: Tomasz Kędziak, Wydawnictwo Ridero, bez miejsca wydania, 2020, s. 154.

Tomasz Kędziak – to autor urodzony w 1969 roku. W swoim dorobku ma kilka książek, które można zaliczyć do lekkiej i zarazem interesującej beletrystyki.

O Dwóch takich – to legenda o wiejskich bliźniakach. Nie należy doszukiwać się w tej książce jakichkolwiek podobieństw do istniejących postaci, ponieważ wszystko jest fikcją literacką.