Sławomir Matusz, O rzeczach strasznych i zakazanych. Redakcja: Grzegorz Grabowski. Zdjęcie autora na okładce: Iwona Paluch. Projekt okładki: Sławomir Matusz. Wydawca: Fundacja im. Jana Kochanowskiego, Stowarzyszenie „Solidarni 2021”, Sosnowiec 2020, s. 32.

Najnowszy tom wierszy Sławomira Matusza to poruszająca, wielogłosowa i wieloczęściowa poetycka opowieść o „rzeczach strasznych i zakazanych” w polskiej historii. Doświadczenia Smoleńska, Katynia, komunistycznego terroru są tu wydarzeniami węzłowymi, tematami, wokół których krąży poeta, stawiając pytania o sens i ciągłość dziejów, o znaczenie cierpienia oraz heroizmu ofiar, o postawę katów, a wreszcie o kondycję duchową współczesnych. Rozpięte między oniryczną wizją i lirycznym reportażem, wiersze Matusza są pełne pasji i emocji, zaskakują niezwykłymi obrazami i skojarzeniami. Jest w nich powaga, litość, gniew i sarkazm.

Ciekawe, nierzadko polemiczne, są tu liczne nawiązania kulturowe, np. do Eliota, Bacha, Chagalla, Różewicza, Kornhausera czy Herberta.

Całość wydaje mi się jednym z najbardziej interesujących świadectw powrotu do historii w najnowszej poezji polskiej.

prof. Maciej Urbanowski