Adam Ochwanowski, Wspólna garderoba. Redakcja i opracowanie edytorskie: Jerzy Daniel. Ilustracje: Ewa Maziarska. Projekt okładki: Anna Daniel. Na okładce obraz Ewy Maziarskiej z serii Cykl niebieski. Życie w mieście. Zdjęcie autora na IV stronie okładki: Robert Kosowski, Edgar Wojtasik. Koordynator wydania: Edgar Wojtasik. Wydawca: Instytut Kultury Ireneusza Ślusarczyka, Jędrzejów 2019, s. 64.

Adam Ochwanowski urodził się w 1952 roku w Złotej Pińczowskiej na Ponidziu, gdzie mieszka. Absolwent Państwowego Studium Kulturalno-Oświatowego w Krośnie nad Wisłokiem. Publikował w wielu krajowych i regionalnych pismach m.in. w „Twórczości”, „Poezji”, „No­wym Wyrazie”, „Literaturze”, „Tygodniku Kulturalnym”, „Przemianach”, „Sycynie”, „Frazie”, „Nowej Okolicy Poetów”, „Akcencie”, „Teraz”. Autor 20 zbiorów poetyckich oraz publikacji albumowych m.in. „Dopóki żyją matki”, „Dotyk Madonny”, „Północ”, „Oswajanie świtu”, „Dwunastu gniewnych błaznów”, „Erotyki i przytyki”, „Siedem wierszy głównych”, „Droga Krzyżowa”, „Trzynaście zmysłów”, „Póki co”, „Pławienie koni”. Pisze teksty piosenek (ostatnia płyta: „Kołomyja i pić” z muzyką Tomka Wachnowskiego), scenariusze widowisk plenerowych i kameralnych, libretta (m.in. śpiewogra „Od sabatu do ornatu”, „Wigilia Apokalipsy” - spektakl w Teatrze Bagatela), a także przekłada poezję z języka ro­syjskiego, w dorobku m.in. teksty 20 pieśni z repertuaru Włodzimierza Wysockiego. Regionalista i animator kultury. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, odznaką Zasłużony dla Kultury Polskiej i medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis.

Alain Demurger, Rycerze Chrystusa. Zakony rycerskie w średniowieczu. Przełożyła: Justyna Nowakowska. Przygotowanie edycji: Jacek Małkowski. Redakcja: Magdalena Fuśniak. Fotografia na okładce: Edouard Odier, Odparcie oblężenia Rodos przez Pierre'a d'Aubusson, XIX wiek. Wydawnictwo Astra, Kraków 2019, s. 440. 

 Alain Demurger proponuje czytelnikom syntetyczne spojrzenie na historię zakonów rycerskich z szerszej perspektywy, przez pryzmat czasów, które były świadkiem ich narodzin, rozkwitu, przeobrażeń i upadku.

Utworzenie zakonów o religijno-militarnym, a więc nowatorskim jak na tamte czasy charakterze, było odpowiedzią średniowiecznego chrześcijaństwa na wyzwania i trudności, z jakimi przyszło mu się zmierzyć nie tylko w Ziemi Świętej w czasach wypraw krzyżowych, ale także na Półwyspie Iberyjskim w okresie rekonkwisty i na terenach nadbałtyckich w czasie chrystianizacji pogańskich plemion. Stworzenie nowego bytu, mnicha-rycerza, odzianego w zbroję z żelaza i wiary, wyposażyło średniowieczny Kościół w armię żołnierzy wiernie wypełniających zadania obrony chrześcijaństwa i wcielających w życie idee walki z „niewiernymi” Zakony rycerskie, łączące modlitwę i kontemplację z niesieniem pomocy pielgrzymom, ubogim i chorym oraz z działaniami zbrojnymi w obronie chrześcijaństwa były skrojone na miarę swoich czasów. Do ich niebywałego rozwoju przyczyniły się wyprawy krzyżowe, rekonkwista i chrystianizacja terenów nadbałtyckich. Z czasem zakony wyzbyły się militarnych prerogatyw, stanowiących o ich oryginalności, aby dostosować się do nowych warunków, porzuciły walkę zbrojną, powracając do swej pierwotnej działalności, czyli niesienia pomocy potrzebującym.

Alain Demurger – francuski historyk, mediewista, emerytowany wykładowca historii średniowiecznej na Université de Paris I Panthéon-Sorbonne. Zajmuje się historią późnośredniowiecznej Francji, zwłaszcza historią zakonów rycerskich i wypraw krzyżowych. We Francji zyskał sobie miano „Specjalisty od templariuszy”.

Adam Ryszard Prokop, Jedenastemu. Redakcja – Zuzanna Przeworska. Zdjęcia: Adam Ryszard Prokop, Krystyna Prokop. Okładka, opracowanie graficzne: Oficyna Reklamowo-Edytorska DRACO-ART w Pile – Renata Drozd. Wydawca: Wydawnictwo Media Zet Zuzanna Przeworska, Wydanie I , Piła – 2020, s. 56.

Nakładem Wydawnictwa Media Zet ukazał się ciekawy, bardzo intrygujący tomik wierszy „Jedenastemu” Adama Ryszarda Prokopa. To poetycka opowieść o filozofii codzienności osadzona „między człowiekiem a czasem” . Poeta wygrywa na strunach słowa to, co się dzieje tu i teraz. Poetyka oparta na paradoksie i wrażliwości. W świecie pełnym chaosu „spojrzenie człowieka / jak dym w księżycu / ulotne / a w murach / pustka”. Człowiekowi trudno odnaleźć się w mikroświecie, stąd tyle detali z codzienności, a także w makroświecie, tu zaś rządzi metafora. To tęsknota człowieka za zrozumieniem w świecie, w którym „jeden dotyk wystarczy/ by zaćmić niebo człowiekiem/ tu i teraz/ roztrzęsione”.

To poezja oszczędna, z trafnymi, często zaskakującymi, przewrot-nymi pointami, niektóre wiersze przypominają wręcz aforyzmy. Bywa, że poeta opowiada o świecie poprzez grę słów, także i te poetyckie zabawy językowe są pretekstem do stawiania pytań o sens życia. Odkrywanie własnej refleksji o życiu jest siłą tej poezji. Tym tytułowym „jedenastym” jest każdy z nas.

Zuzanna Przeworska

Agnieszka Markowicz, Papa can you hear me? Oprawa literacka: Ewa Klajman-Gomolińska. Wybór, opracowanie i wstęp: Angelika Maria Gomolińska. Fotografie: Katarzyna Kozera, Agnieszka Markowicz, Piotr Doweyko, Jakub Zdanowicz. Fotografia na okładce: Piotr Doweyko. Projekt okładki: Angelika Maria Gomolińska. Wydawca: RAMSKO.COM, Olsztyn 2020, s. 64.

Łyczezar Seliaszki, Wiersze wybrane. Przekład z bułgarskiego Wera Dejanowa i Teresa Moszczyńska-Lazarowa. Redakcja i słowo wstępne: Stanisław Nyczaj. Korekta i opracowanie typograficzne: Irena Nyczaj. Obraz na okładce: Leszek Niciński. Oficyna Wydawnicza STON2, Kielce 2016, s. 94.

Piotr Dmochowski, Zapiski z przedednia Apokalipsy. Zdjęcie na okładce – przód: Nathan Province. Zdjęcie na okładce – tył: Seigfier Forster RFI. Wydawnictwo MD, Warszawa 2020, s. 688.

Książka Piotra Dmochowskiego jest pierwszym z sześciu tomów diariusza jaki prowadzi on od 2013 roku poświęcając go w części opisowi swoich starań o jak najszerszą propagację dzieła Zdzisława Beksińskiego, a w części dając upust luźnym refleksjom, wspomnieniom i rozmyślaniom na inne tematy. O ile pierwsza część „zapisków” z 2013 roku zainteresuje szczególnie miłośników Mistrza, o tyle druga jest skierowana do szerszego kręgu odbiorców.