Archiwum nowości książkowych

Nowości książkowe

François Souchal, Wandalizm rewolucji. Przełożył, posłowiem i komentarzami opatrzył Paweł Migasiewicz. Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa 2016, s. 376.

Wandalizm był niewątpliwie jednym z najważniejszych przejawów rewolucji francuskiej, w znacznej mierze dokonywał się bowiem w zgodzie z nowym prawem. Biorąc pod uwagę ogrom strat wśród wybitnych i ważnych dzieł sztuki, wydarzenie to należy zaliczyć do największych katastrof kulturalnych w historii Europy. Książka François Souchala jest niezbędną lekturą dla każdego, kto interesuje się europejską historią i sztuką, jest napisaną ze swadą opowieścią o jednym z aspektów rewolucji, a zarazem wywodem starannie usystematyzowanym i opartym na niepodważalnych faktach. Niemałą rolę odgrywają też oceny i interpretacje autora, schodzą one jednak na dalszy plan wobec przytłaczającej siły wstrząsających danych historycznych.

François Souchal – archiwista-paleograf i historyk sztuki, wybitny badacz francuskiej rzeźby czasów Ludwika XIV i Ludwika XV, emerytowany profesor Université de Paris-X, pracownik Archives nationales i Musées nationaux oraz były redaktor naczelny Gazette des Beaux-Arts.

Piotr Nowak, Puszka z Pandorą. O kulturze, uniwersytetach i etosie pokolenia ’68. Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa 2016, s. 214.

Uniwersytet przeżywa zawał – to fakt, z którym trudno dyskutować. Dlaczego dopuszczono właściwie do całkowitej blokady etatów? Dlaczego nawet najlepsi młodzi ludzie nie mają dziś żadnych szans na zatrudnienie na Uniwersytecie? Wyjaśnię to. Akademią włada obłąkana idea minimum kadrowego, które oznacza, że każdy wydział musi mieć pewną ilość utytułowanych pracowników. Trzyma się więc starych profesorów, którzy od dawna powinni przejść na emeryturę, właśnie przez wzgląd na owe minima. Nikt nie pyta, kiedy ich profesury zostały zrobione i jakie badania prowadzą obecnie. A przecież nauka się starzeje, tak zwana zmiana paradygmatu wynika z jej istoty. Nie starzeją się wielkie problemy filozoficzne, nie starzeje się sztuka. Ale nauka żyje krótko i utrzymuje się z tego, że się zmienia. A skoro tak, to chyba zmieniają się także uczeni. Cóż, może w Stanach, na pewno nie w Polsce. Niedługo najmłodszymi pracownikami na uniwersytetach będą pięćdziesięciolatkowie. Naprawdę nie wiem, jak można bardziej spektakularnie pokazać upadek Uniwersytetu. Tu nie ma czego konserwować, tu trzeba wszystko zburzyć i zbudować na nowo.

Mirosław Pisarkiewicz, Zapiski z każdej strony okna. Projekt okładki: Ewa Golińska-Pisarkiewicz. Na okładce wykorzystano fragment obrazu „Wstążeczka” autorstwa malarki Ewy Golińskiej-Pisarkiewicz. Wydawnictwo Ridero, [bez miejsca wydania] 2017, s. 124.

Piotr Prokopiak, Cmentarne miśki rozumieją czas. Zdjęcia: Krzysztof Biliński, Marcin Wilk. Projekt okładki: Krystyna Wajda. Wydawca KryWaj, Koszalin 2017, s. 48.

Ten tomik jest oryginalnym pomysłem, którego do tej pory w naszej poezji nie było. Prokopiak zainspirował się jedynym „w swoim rodzaju” cmentarzem w Bornem-Sulinowie, którego wyjątkowo poruszającą aurę tworzą dawne, liczne groby dziecięce. To nekropolia nie mająca chyba sobie podobnej. Ale wiersze tego zbioru dalece wykraczają poza „funeralną filozofię” i „lament czasu”. Udało się je pogodzić z filozofią bolesnego istnienia, cierpienia i domniemania, jaka błąka się w naszych głowach, kiedy jeszcze żyjemy. To nie są liryczne impresje – to jest arcywnikliwe wmyślanie się w Źródło i Sens, w tajemnicę istnienia. A tym rozważaniom – nie patetycznym, nie wydumanym – towarzyszy znakomity kontekst kulturowy. Prokopiak przywołuje sentencje i domniemania, jakie już formułowano przed nami, tworząc „przedwidoki” nicości. Wszystko to „stąpa po ziemi” na skrzydłach tajemniczej metafizyki. Ten tomik nie wahałbym się nazwać wybitnym w wymiarze intelektualnym i artystycznym.

Leszek Żuliński

Stanisław Stanik, Żywoty psycholi – artystów o tęskniących duszach. Wydawnictwo Komograf, Warszawa 2017, s. 250.

Stanisław Stanik, Do trzech razy sztuka. Trzy scenariusze. Opracowanie redakcyjne: Jerzy Dobrzański. Projekt okładki: Ledor. Wydawca: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 2016, s. 42.

Kazimierz Ivosse, Między ciszą a ciszą. Powieść. Projekt okładki: Kazimierz Ivosse z wykorzystaniem reprodukcji obrazu A. Piwarskiego z okładki czasopisma „Zbliżenia” wydawanego w Dortmudzie. Zdjęcie autora: Iwona Pinno. Wydawca: Drukarnia Kolor-Druk w Jarosławiu, Oldenburg/H Wankendorf 2017, s. 346.