Bartosz Ćwir, W obronie wypraw krzyżowych. Redakcja, korekta, zdjęcia i przypisy w książce: Paweł Toboła-Pertkiewicz. Koncepcja arty-styczna okładki: Piotr Toboła-Pertkiewicz. Wydawnictwo Prohibita, Warszawa 2019, s. 278.

O średniowiecznych krucjatach napisano wiele książek, \v których aż roi się od jawnych i celowych kłamstw, mniej lub bardziej świado­mych przeinaczeń oraz uprzedzeń, kompletnie nie oddających ducha idei krucjatowej. Wielotomowe publikacje specjalistów okazują się niewystarczająco pojemne, by obejmować rzeczywistość w sposób całościowy, przez co zostawiają miejsce ideologicznie zaangażowanym twórcom kultury na zapełnienia luk własnymi wyobrażeniami.

Książka, którą oddajemy do rąk czytelników, ma przyczynić się do odrzucenia usankcjonowanych polityczną poprawnością krucjatowych paradygmatów. Stanowi ona swoisty zbiór wątpliwości, z jakimi autor mierzył się niemalże od początku zainteresowania problematyką wy­praw krzyżowych. Czy krucjaty rzeczywiście zaczęły się od wyprawy na Jerozolimę? Czy krzyżowcy faktycznie dokonali niesławnej rzezi? Czy Saladyn okazał miłosierdzie pokonanym łacinnikom?

Bartosz Ćwir (ur. w 1992 roku), absolwent hi­storii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w Lublinie. Laureat wielu konkursów literackich. Zadebiutował w styczniu 2013 roku na łamach e-zina „Fahrenheit” tekstem W cieniu templariuszy, podejmując po raz pierwszy proble­matykę wypraw krzyżowych. W dalszych latach publikował artykuły o tematyce historycznej w takich czasopi­smach, jak „QFant” czy „Libertas”. Aktywny publicysta. Prowadzi własny kanał na YouTube poświęcony tematyce gier wideo [GalzagGaming).

Henryk Bazylak, Hubalowym szlakiem – potrójna pętla. Od Bodzentyna do Anielina – jesień 1939 – wiosna 1940. Redakcja i opracowanie: Janina Artman, Grzegorz Bazylak. Rekonstrukcja przypisów, adnotacji i komentarzy: Zespół. Nota na okładce: Grzegorz Bazylak. Wydawca: Studio Czarna Flaga, Łódź 2020, s. 212.

Henryk Bazylak (1929-1992), major rezerwy Wojska Polskiego, długoletni pracownik łódzkich fabryk włókienniczych, aktywny działacz PTTK w Łodzi, z zamiłowania historyk-regionalista. W oparciu o prowadzone od początku lat 70. XX wieku własne badania terenowe odtworzył nieznane kulisy trasy przemarszów i walk Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego mjra Henryka Dobrzańskiego ps. Hubal (1897-1940) na kielecczyźnie i ziemi łódzkiej od X 1939 do IV 1940 roku. Rezultatem tych badań była również przedstawiona w formie unikalnego przewodnika turystycznego wielowątkowa monografia Oddziału mjra Hubala, której jedyny rękopis zaginął w 1992 roku. Wykorzystując nieliczne, opublikowane w prasie i zachowane w archiwach, fragmenty tamtego oryginalnego opracowania podjęto próbę jego rekonstrukcji, czego efektem jest obecna książka Hubalowym szlakiem – potrójna pętla..., która opowiada o fenomenie ludzkiej organizacji w obliczu nieodwracalnej klęski, gdy potrzebne są nie tylko pozytywne alternatywy, ale wymyślające własne reguły wyjątki. Książka ukazuje się w 80. rocznicę śmierci mjra H. Dobrzańskiego i 100. rocznicę Bitwy Warszawskiej zwanej „cudem nad Wisłą”.

prof. Grzegorz Bazylak

Juan Luis Arsuaga, Życie. Fascynująca podróż przez 4 miliardy lat. Tłumaczenie: Ewa Ratajczyk. Redaktor prowadzący: Anna Glac, Dorota Gruszka. Opieka redakcyjna: Paulina Gwóźdź. Konsultacja merytoryczna: Barbara Andrejczuk, Tomasz Bogusiak, Elżbieta Budkiewicz. Adiustaja: Małgorzata Granosik. Korekta: Barbara Gąsiorowska, Barbara Wójcik. Ilustracje: Suzan Isabel Cid Martinez, 2019. Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 2020, s. 492.

Juan Luis Arsuaga zabierze cię w porywającą podróż po ścieżkach ewolucji w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie: dlaczego człowiek pojawił się na Ziemi i czy nasze miejsce mogły zająć jakieś inne inteligentne istoty. Czy altruizm to naturalny instynkt, czy jest nim raczej agresja i walka o przetrwanie?

Arsuaga w ciągu trwającej 15 dni podróży, rozdział po rozdziale, pokazuje świat, jakiego dotąd nie znaliśmy. Opowiada, jak to się dzieje, że jedne organizmy pojawiają się na Ziemi, a inne znikają. Wyjaśnia, jak te mechanizmy działają w królestwach roślin i zwierząt. Zdradza, co było potrzebne, by wykształciła się kreatywność i inteligencja. Wreszcie zastanawia się, czy historia ewolucji dobiegła już końca, czy człowiek, jakiego znamy, to dopiero początek jej rozdziału.

Jean Luis Arsuaga jest biologiem i paleontologiem, który czterdzieści lat poświęcił badaniu ewolucji i historii życia na Ziemi. Wykłada na Uniwersytecie w Madrycie, gościł też na najbardziej prestiżowych uniwersytetach świata m.in.: w Londynie, Cambridge, Zurichu i Bereley. Publikuje w „Nature” i „Science”. Jego najnowsza książka Życie stała się megabestsellerem w Hiszpanii. Książki Arsuagi ukazały się w 11 krajach.

Eligiusz Dymowski, Ziemia kamienna. Redaktor prowadzący i koncepcja graficzna: Janina Osweska. Korekta: Marianna Rant-Tanajewska. Opracowanie graficzne: Arteks Kazimierz Sobecki. Seria Poetycka, nr 2. Wydawca: Fundacja Słowo i Obraz, Augustów 2020, s. 48.

Eligiusz Dymowski, urodził się 4 lipca 1965 w Sannikach na Mazowszu. Fran­ciszkanin, wykładowca teologii pastoralnej, poeta i krytyk literacki. Studiował w Instytucie Teologicznym Księży Misjonarzy w Krakowie oraz na Uniwersyte­cie Laterańskim w Rzymie. W 2001 roku doktoryzował się w Papieskiej Akade­mii Teologicznej w Krakowie. W roku 1994 przebywał na stypendium Ambasa­dy Francuskiej przy Stolicy Apostolskiej w Rzymie w Uniwersytecie Katolickim w Lyonie. Pracował jako duszpasterz w Pińczowie i w Somma Vesuviana koło Neapolu. W latach 1999-2005 rektor Wyższego Seminarium Duchownego OO. Franciszkanów w Krakowie-Bronowicach Wielkich. Obecnie jest probosz­czem franciszkańskiej parafii w Krakowie-Bronowicach Wielkich. Zajmuje się pracą dydaktyczną, naukową i literacką. Jest Członkiem Polskiego Stowarzy­szenia Pastoralistów i Duszpasterzy, Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy, Oddziału Polskiego Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC), Krakowskiego Oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Stowarzyszenia Autorów Polskich oraz Stowarzyszenia Academia Europaea Sarbieviana. Autor wielu zbiorów poezji w języku polskim, z których wiele zostało przetłumaczonych na języki obce, oraz publikacji z zakresu teologii i literatury.

Nagrody literackie: Nagroda literacka „Świętokrzyskiego Gustawa” (w dziedzi­nie: krytyka literacka i poezja) – Kielce 2013; Odznaka honorowa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego – „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2017).

Jan Tulik, Tratwy Nostradamusa. Redakcja: Jan Wolski. Projekt okładki: Marek Pokrywka. Fotografia autora: Wacław Turek. Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne „Fraza”, Rzeszów 2020, s. 46.

Jan Tulik – poeta, prozaik, ese­ista. Autor dwunastu zbiorów wierszy, w tym wyborów poezji Kaligrafia zdziwienia (Biblioteka „Frazy”, 2011) i Poezje wybrane (seria Biblioteka Poetów, LSW, 2012). Opublikował także po­wieści: Doświadczenie (nagroda wyd. MAW, 1986) i Furta (na­groda Fundacji Kultury 2001) oraz zbiór opowiadań Gry nieużyteczne i dramat Kontynenty (w repertuarze krakowskiego Teatru bez Rzędów). Jest także autorem monografii o wynalazcy Janie Szczepaniku i o życiu i twórczości Franciszka Pika-Mirandoli; również esejów, recenzji, artykułów o tematyce kulturalnej, słuchowisk radiowych zrealizowanych przez różne stacje radio­we – Jedynkę, Trójkę i rozgłośnię Radia Rzeszów. Za twórczość literacką otrzymał nagrody ogólnopolskie i lokalne, w tym m.in. im. S. Piętaka, im. R. Milczewskiego-Bruno, Fundacji Kultury oraz nagrody miast Rzeszowa i Krosna.

Ostatnio wydane zbiory poezji to Nocny deszcz (Biblio­teka Poetów Miejsteckich, 2016), Opisze to noc, 101 pomysłów na uty i haiku (Biblioteka „Frazy”, 2018) oraz poematu Trzewiczek Amalii albo umarłych z żywymi obcowanie (Biblioteka „Frazy”, 2016, 2019). Mieszka w Miejscu Piastowym na Podkarpaciu.

W Tratwach Nostradamusa, nowym tomie wierszy Jana Tulika, centralne miejsce zajmuje tytułowy poemat prozą. Łączy on w sobie wątki filozoficzne, ezoteryczne, historyczne, wizyjne będąc wcale udanym literacko stopem rozmaitych jakości. Ale ten poemat stanowi również próbę wglądu w nasze cha­otyczne i pogmatwane czasy, w których rozum nierzadko jest bezradny wobec ogromu napierających zdarzeń. Nic więc dziwnego, że poeta zwraca się ku intuicji, przeczuciu, ale też ezoteryce czy wizyjności, w nadziei, że może one pomogą dojrzeć w magmie zdarzeń i informacji jakiś sens i cel świata.

Ważną jakością Tratw Nostradamusa jest efekt dialogowości, rozmowy jaką prowadzą wiersze tworzące tomik. Ów efekt uzyskuje poeta poprzez łączenie: zmysłowego i intelektualne­go, realnego i wizyjnego, konkretnego i ogólnego, opisowego i aforystycznego. Właśnie dzięki temu zostajemy zaproszeni do świata, który jest wieloznaczny, wielowymiarowy, niefinalny, a przy tym atrakcyjny i ekscytujący czytelnicze.

Tak więc proszę wsiadać na Tratwy Nostradamusa i... płynąć, płynąć, płynąć.

Grzegorz Kociuba

Eligiusz Dymowski, Cicha dłoń / Tichá dlaň. Tłumaczył na język czeski: Libor Martinek. Wstęp: Libor Martinek. Przekład wstępu: Karolina Ziemka. Projekt okładki: Dušan Žarský. Fotografie z archiwum autora. Wydano nakładem: Literature & Sciences, Opava 2019, s. 186.

Eligiusz Dymowski, urodził się 4 lipca 1965 w Sannikach na Mazowszu. Fran­ciszkanin, wykładowca teologii pastoralnej, poeta i krytyk literacki. Studiował w Instytucie Teologicznym Księży Misjonarzy w Krakowie oraz na Uniwersyte­cie Laterańskim w Rzymie. W 2001 roku doktoryzował się w Papieskiej Akade­mii Teologicznej w Krakowie. W roku 1994 przebywał na stypendium Ambasa­dy Francuskiej przy Stolicy Apostolskiej w Rzymie w Uniwersytecie Katolickim w Lyonie. Pracował jako duszpasterz w Pińczowie i w Somma Vesuviana koło Neapolu. W latach 1999-2005 rektor Wyższego Seminarium Duchownego OO. Franciszkanów w Krakowie-Bronowicach Wielkich. Obecnie jest probosz­czem franciszkańskiej parafii w Krakowie-Bronowicach Wielkich. Zajmuje się pracą dydaktyczną, naukową i literacką. Jest Członkiem Polskiego Stowarzy­szenia Pastoralistów i Duszpasterzy, Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy, Oddziału Polskiego Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC), Krakowskiego Oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Stowarzyszenia Autorów Polskich oraz Stowarzyszenia Academia Europaea Sarbieviana. Autor wielu zbiorów poezji w języku polskim, z których wiele zostało przetłumaczonych na języki obce, oraz publikacji z zakresu teologii i literatury.

Nagrody literackie: Nagroda literacka „Świętokrzyskiego Gustawa” (w dziedzi­nie: krytyka literacka i poezja) – Kielce 2013; Odznaka honorowa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego – „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2017).