Przemysław Czapliński, Rozbieżne emancypacje. Przewodnik po prozie 1976-2020. Opieka redakcyjna: Sebastian Brejnak. Redakcja: Wojciech Adamski. Korekta: Aneta Tkaczyk, Maria Rola, Anna Poinc-Chrabąszcz. Indeks nazwisk: Magdalena Rząsa. Projekt okładki i stron tytułowych: Marcin Hernes. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2025, s. 860. 

„Literatura wypowiada wojnę tam, gdzie zawiązuje się zbyt powierzchowna ugoda, a wskazuje szansę dogadania się tam, gdzie nikt już nikogo nie słucha; broni rzeczy wspól­nych od strony spraw najbardziej pojedynczych; wtrąca się między władzę a wiedzę, miesza szyki i kierunki. Przywraca wolność nie ludziom, lecz wyobraźni. Nie zmienia historii. Zmienia narracje, którymi o sobie w historii opowiadamy”.

Przemysław Czapliński

Przewodniczką po zawirowaniach polskiej historii najnow­szej jest w tej książce proza – nie tylko przewrotna rejestra­torka historycznych zjawisk, ale także ich aktywna uczest­niczka i współtwórczyni.

Przemysław Czapliński staje się nawigatorem dzisiejszych czytelników po coraz bardziej rozproszonej mapie współ­czesności. Punkty orientacyjne jego opowieści wyzna­czają następujące przez kolejne dekady emancypacje: od opresyjnej władzy, wielkich narracji i stereotypowych modeli tożsamości, rozmaitych uwikłań w przeszłość i pułapek przyszłości.

„Czapliński przedstawia literaturę polską w ujęciu – co tu kryć – brawurowym i imponującym. Jego spojrzenie jest wielowymiarowe, bynajmniej nie ogranicza się do spraw literackich. Zajmuje się zróżnicowaną, wielodomenową przestrzenią kultury polskiej, odnosi się do spraw ideowych i politycznych, do nadwiślańskich sporów i konfliktów – o emancypację, o nowoczesność i późną nowoczesność, o kapitalizm i pamięć historyczną. O tej książce należy myśleć w kategoriach wydarzenia intelektualnego”.

Dariusz Nowacki

Prof. Przemysław Czapliński (ur. 1962) – jeden z najwybitniej­szych współczesnych historyków literatury i krytyków literackich. Wykładowca Uniwer­sytetu im. Adama Mic­kiewicza w Poznaniu, współtwórca Centrum Humanistyki Otwar­tej zajmującego się związkami między pra­wem i kulturą. Autor wielu kanonicznych dla dzisiejszej huma­nistyki książek nauko­wych i eseistycznych, takich jak Powrót centrali, Resztki nowoczesności czy Poruszona mapa.