Darius von Güttner-Sporzyński, Święte wojny Piastów. Redakcja: Aleksandra Bednarska. Wydawca: Joanna Adamczyk. Konsultacja naukowa: Maria Starnawska.. Korekta i indeks: Ingeborga Jaworska-Róg. Projekt okładki i stron tytułowych: Lidia Michalak-Mirońska. Ilustracja na okładce: Krzyżowcy szturmujący mury Jerozolimy podczas pierwszej krucjaty, wtórnie kolorowana rycina autorstwa Gustave’a Dorego, XIX wiek, fot. Almy/BE&W. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2024, s. 304.

W 1095 roku papież Urban II wezwał do zbrojnej pielgrzymki do Grobu Pańskiego. Rozpoczęła się era chrześcijańskich wojen świę­tych, które z czasem nazwano wyprawami krzyżowymi. Wyprawa do Jerozolimy wiązała się z wieloma niedogodnościami: wydatkami i koniecznością opuszczenia na dłuższy czas swoich ziem. Mimo to na Wschód wyruszyły rzesze rycerzy europejskich, aby wyrwać Jero­zolimę i Ziemię Świętą z rąk niewiernych.

Jak zareagowała na to Polska, znajdująca się wtedy nieco na uboczu wydarzeń rozgry­wających się w centrum Europy? Czy idea świętej wojny była bliska polskim władcom? Czy Piastowie włączyli się w ruch krucjatowy i podążyli do Ziemi Świętej? Czy święta wojna, uznawana za obowiązek każdego chrześcijańskiego władcy, była jednym z kie­runków ich działań? Kiedy służyć miała zbawieniu, a kiedy stawała się doskonałym instrumentem polityki? Autor szuka odpowiedzi na te i inne pytania, przybliżając nam dzieje średniowiecznej Polski, mentalność ówczesnych władców, a także mroczną historię wypraw krzyżowych, nie tylko tych do Ziemi Świętej. Książka będzie doskonałą lekturą dla wszystkich, którzy są zaciekawieni fascynującymi czasami piastowskimi.

Książka wpisuje się w prowadzony obecnie w polskiej historiografii dyskurs na temat recepcji idei krucjatowych w Polsce średniowiecznej, udziału Polski w szeroko rozumia­nym ruchu krucjatowym i wpływie tej recepcji na polskie elity. Güttner-Sporzyński omówił przyswajanie sobie przez polskie elity pojęcia świętej wojny i stopniowe łączenie tego pojęcia z pojęciem krucjaty. Oryginalność tego ujęcia jest zaletą pracy. Drugą ważną zaletą jest dokładna analiza międzynarodowego tła recepcji idei świętej wojny w Polsce.

Prof. dr hab. Maria Starnawska (z recenzji)

DARIUS VON GÜTTNER-SPORZYŃSKI – historyk mediewista, wykładowca na Uniwer­sytecie w Melbourne. Zajmuje się dziejami średniowiecza, na które spogląda z szerszej perspektywy i bada je interdyscyplinarne. Poszukuje wzorców i schematów, zwłaszcza w dziedzinie historii idei i kultury. Istotne są dla niego kulturowe aspekty wojny, pa­mięci historycznej i tożsamości oraz duchowości człowieka wieków średnich. Podejmuje tematy związane z chrystianizacją, krucjatami, zakonami rycerskimi i papiestwem. Wśród jego szczególnych zainteresowań znalazła się historia państwa Piastów.